In de nieuwe rubriek ‘Grondig gesprek’ discussiëren we met onze medewerkers over prikkelende standpunten. Eén van onze tuin- en landschapsontwerpers Nina Abbing bijt de spits af met de stelling: groen zorgt voor verbinding.

Vind jij dat groen zorgt voor verbinding?
“Zeker. Als je kijkt naar Nederland, zorgt groen op verschillende niveaus voor verbinding. Nederland telt 21 verschillende natuurparken waar verschillende soorten flora, fauna en ecologische hoofdstructuren voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan duinen, bossen, veen en coulisselandschappen. Deze landvormen laten een stukje cultuurhistorie zien. Daarnaast werden (stads)parken juist in de coronatijd volop bezocht. Het heeft mensen bewuster gemaakt van wat groen met je doet.”

Hoe verbindt groen op stedelijk niveau?
“In grote steden verbindt groen gigantisch. Op warme zomerdagen zijn de meeste parken drukbezocht: mensen zoeken daar massaal naar verkoeling in de vorm van bomen en water. Ook speelt beleving een rol als het gaat om struiken en borders. Kortom: de parken zijn uitnodigend en dit zorgt voor sociale cohesie. Daarnaast is stadslandbouw enorm in opkomst. Buurten vragen gezamenlijk aan de gemeente of ze een buurttuin op een stuk grond mogen maken. Dit gebeurt veel op braakliggende stukken grond. De tuin zwerft op die manier vaak door een stad, op zoek naar een nieuwe plek en nieuwe vrijwilligers.”

Wat als de sociale cohesie in parken zorgt voor overlast door jongeren?
“Ook jongeren hebben een plek nodig in de stad waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Ik ben dan alleen maar blij dat jongeren groen opzoeken. Dat helpt om verbindingen te maken. Natuurlijk zijn er uitschieters: bij iedere voetbalwedstrijd zijn er hooligans die voor overlast zorgen. Dat is in de parken natuurlijk ook zo, maar dan in mindere mate denk ik. Voor het grootste gedeelte ben ik van mening dat groen vooral verbindt.”

Waarom denk je dat?
“Als er in de Prinsentuin van Leeuwarden een evenement wordt georganiseerd, heerst er altijd een fijne sfeer. Als je hetzelfde evenement zou organiseren op het plein van de Oldehove, voelt het direct anders; op warme dagen is een groene omgeving juist een veel betere plek om te verblijven. De bomen halen onder andere de temperatuur naar beneden en het zitten op het gras geeft een heel ander gevoel dan het staan op de stenen. Daarop strijk je niet zo snel neer. Groen heeft wat mij betreft iets heel bijzonders. De inwoners en bezoekers van Leeuwarden ervaren bijvoorbeeld BOSK. Het wandelende bos door Leeuwarden laat zien wat groen met pleinen en straten doet. Veel terraseigenaren en omwonenden willen de bomen graag houden. Vooral met de hete zomerdagen geeft het een verkoelend effect.”

Wat als evenementen in groene omgevingen zorgen voor een overschot aan afval in de natuur?
“Bezoekers van een evenement laten ook afval achter op een plein. Dat maakt eigenlijk geen verschil. Het opruimen van vuilnis in groene omgevingen zal alleen net iets meer moeite kosten. In de Prinsentuin zie ik bijvoorbeeld vaak dat er veel troep in de vijver terechtkomt. Het afval is dan zonder de juiste hulpmiddelen moeilijker te verwijderen. Als stad kun je dan kijken of er een verbinding bestaat met een bedrijf dat van dit zwerfafval weer iets nieuws zou kunnen maken. Je moet altijd denken in oplossingen of verbindingen.”

Is het creëren van een groene omgeving geen flinke investering?
“Nee. Het groen heeft veel effect op de welvaart en de gezondheid van mensen. Woningen worden meer waard en stress wordt verminderd. Bomen nemen bijvoorbeeld veel fijnstof op, mits er geen dichtbegroeid bladerdak ontstaat. Dan blijft de fijnstof juist hangen. Deze in de lucht zwevende stofdeeltjes zijn erg ongezond voor mensen. Groen zorgt dus uiteindelijk voor een betere gezondheid. Hierdoor zijn er minder kosten wat betreft welzijn en zorg. De investering verdient zich dus terug. Daarnaast helpen bomen ook bij klimaatverandering. Zo nemen de bladeren en wortelen extra water op. Dit zorgt voor minder wateroverlast ten gevolge van het veranderende klimaat.”

Uitgelicht: klimaatverandering: zo bescherm jij je tuin tegen de gevolgen ervan

Volgens een onderzoek merk je de positieve effecten van groen op de gezondheid pas nadat je langer dan twee uur buiten bent geweest.
“Tijdens het wandelen loop ik de straat uit en bevind ik mij direct in een groengebied. Bij mij pakt het dan gelijk. Daar heb ik geen twee uur voor nodig. Ook al ben je maar een uurtje buiten: mensen hebben behoefte aan groen en biodiversiteit. Als er geen biodiversiteit is op aarde, houdt het leven op een gegeven moment op met bestaan. Kijk goed naar alles wat er groeit en bloeit en zie de veranderingen per seizoen. Ook de luchten vind ik fantastisch om naar te kijken.”

Wat als je niet buiten kunt zijn, omdat je bijvoorbeeld hooikoorts hebt?
“Pollen zullen er altijd blijven. Dat is een ontwikkeling in de natuur die je niet uit de weg kunt gaan. Daaraan zouden ze in de zorg meer aandacht moeten besteden. Wel kan het helpen om meer diversiteit aan te brengen: er zou meer kwaliteit moeten komen in de aanplant van beplanting.”

Hoe zorg je voor verbinding als mensen helemaal niks hebben met groen?
“Zelfs zicht op groen werkt verbindend. Als je vanuit jouw woonkamer naar buiten kijkt en er staat een boom vlakbij jouw raam, dan krijg je een mooie dieptewerking. Ook het verstrijken van de seizoenen geeft een fijn beeld als je van binnen naar buiten staart.”

Zorgt groen naast verbinding ook voor veiligheid?
“Veiligheid is ook een ding wat betreft verbinding met het groen. Vroeger zijn er bijvoorbeeld grote beukenlanen geplaatst om de snelheid van voertuigen terug te dringen. Bewoners van de straat willen tegenwoordig echter dat de bomen weg worden gehaald. Ik zou zelf de bomen laten staan en de weg wat smaller maken. Wat mij betreft moeten tuin- en landschapsontwerpers kijken naar verschillende aspecten wat betreft het inrichten van de straat. Geef de boom de ruimte om de komende honderd jaar te groeien. Zorg bijvoorbeeld voor een ‘snelweg’ met goede bomengrond en let erop dat de wortelen, kabels en leidingen gescheiden van elkaar liggen. Kabels en leidingen kunnen tegenwoordig in kabelgoten gelegd worden, zodat ze toegankelijker zijn. En het allerbelangrijkst: zorg voor biodiversiteit. Een laan met alleen maar beuken of eiken is verleden tijd. Juist door de ziektes en plagen moet er meer diversiteit worden aangeplant.”

Vaak voelen mensen zich onveilig bij grote bomen en heggen.
“Inderdaad: als je op een hoek een hoge heg of haag hebt, kun je niet zien wie of wat eraan komt. Dan moet de beplanting ingekort worden. Maar aan de andere kant kunnen hoge planten, struiken en bomen zoals ik zojuist heb gezegd wél bijdragen aan de (verkeers)veiligheid, omdat je dan bent geneigd langzamer te rijden. Je moet een compromis zoeken. Ook is men vaak bang voor het omvallen van grote bomen. Juist als we zorgen voor gezonde bomen, zal er minder gevaar voor takbreuk zijn. Zelfs als een boom voor een derde nog maar in de grond geworteld staat, is deze nog veilig.”